Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Mẹ tôi"

Nội dung text: Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Mẹ tôi"

1. MẸ TÔI (Trích Những tấm lòng cao cả - ÉT-MÔN-ĐÔ-ĐƠ A-MI-XI) A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Qua bức thư của một người cha gửi cho đứa con mắc lỗi với mẹ, hiểu tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người. - Sơ giản về tác giả Ét-môn-đô đơ A-mi-xi - Cách giáo dục vừa nghiêm khắc, vừa tế nhị, có lí và có tình của cha khi con mắc lỗi. - Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư. 2. Kỹ năng:- Biết Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư. - Vận dụng phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha (tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong bức thư. * Kĩ năng sống: - Tự nhận thức và xác định được giá trị của lòng nhân ái, tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình. - Giao tiếp, phản hồi / lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ / ý tưởng, cảm nhận của bản thân về các ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật, giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. 3. Thái độ; Giáo dục tình cảm yêu thương, kính trọng cha mẹ 4. Năng lực cần phát triển - Tự học - Tư duy sáng tạo. - Hợp tác - Sử dụng ngôn ngữ – Năng lực đọc hiểu văn bản (văn bản truyện Việt Nam hiện đại). – Năng lực sử dụng tiếng Việt và giao tiếp . – Năng lực cảm thụ thẩm mĩ (nhận ra giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản). B. PHƯƠNG TIỆN, HỌC LIỆU - Phần chuẩn bị ở tiết trước. - Tư liệu, hình ảnh C. PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC -Kĩ thuật động não, thảo luận: - Kĩ thuật trình bày một phút: - PP trực quan, vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP (1) Chia sẻ về một lần em mắc lỗi khiến Có những lúc những câu nói vô tình của cha mẹ phiềnlòng? chúng ta đã làm cha mẹ phiền lòng nhưng (2) Cử chỉ, hành động của cha mẹ trong khi chúng ta không biết được và nhờ sự giúp em mắc lỗi? đỡ của cha mẹ mà chúng ta nhận ra và sửa - Gọi HS trả lời miệng chữa được sai lầm của mình
2. - Cho lớp nhận xét, sửa chữa, bổ sung. Đó chính là nội dung của văn bản “ Mẹ tôi” HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC I. TÌM HIỂU CHUNG Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Tác giả: ( 1846 – 1908 ) Ét-môn-đô đơ - Cho Hs đọc thầm SGK. A-mi-xi là nhà văn I-ta-li-a (1)Nêu hiểu biết của em về t/ giả ? 2. Tác phẩm: (2) Gọi HS giới thiệu văn bản ? - Văn bản gồm hai phần: Phần một là lời - Nêu xuất xứ, vị trí của bài văn này ? kể của En-ri-cô, phần hai là toàn bộ bức thư - Theo em văn bản “ Mẹ tôi ” thuộc kiểu của người bố gửi cho con trai là En- ri- cô loại văn bản nào ? . - Gọi HS trả lời câu hỏi - Trích trong bài : “ Những tấm lòng cao - HS tham gia nhận xét, đánh giá, bổ cả” (1886) ghi vào thứ 5 ngày 10 tháng sung 11. - GV tổng hợp , bổ sung, kết luận. - Thuộc kiểu văn bản : thư từ - biểu cảm. Edmondo De Amicis (21 tháng 10 năm 1846—11 tháng 3 năm 1908) là một nhà văn, nhà báo và nhà thơ người Ý. Ông được biết đến với tác phẩm dành cho thiếu nhi nổi tiếng toàn thế giới Tấm lòng (Những tấm lòng cao cả). Những tấm lòng cao cả xuất bản ngày 17 tháng 10 năm 1886 là ngày tựu trường ở Ý. Ngay lập tức tác phẩm đạt được thành công vang dội, chỉ sau vài tuần đã có đến 40 phiên bản tiếng Ý, cũng như được dịch ra các thứ tiếng khác. Tác phẩm này chính là tác phẩm đưa De Amicis ra phạm vi toàn thế giới, khiến nhà văn vốn không chuyên viết cho thiếu nhi nổi tiếng trong làng các tác phẩm viết cho thiếu nhi. Một phần tác phẩm là sự phản ánh giai đoạn thiếu nhi của 2 người con trai ông. Cuốn sách gồm nhiều mẩu chuyện có ý nghĩa giáo dục sâu sắc trong đó nhân vật trung tâm là một thiếu niên được viết bằng một giọng văn hồn nhiên trong sáng.
3. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1.Đọc- Chú thích -Hướng dẫn: Đọc giọng nghiêm khắc, buồn 2. Bố cục: - 2 phần: bã. + Phần 1: Từ đầu đến vô cùng - GV đọc mẫu ND: Phần đầu trang nhật kí của En ri - Gọi 2 em đọc cô. - Chú thích : giải thích những từ khó hiểu: hối + Phần 2: Còn lại. hận, lương tâm ND: Bức thư của người cha viết cho - Gọi HS trả lời miệng En ri cô - Cho lớp nhận xét, sửa chữa, bổ sung. 3. Phân tích. Hoạt động của giáo viên-HS Nội dung cần đạt THẢO LUẬN NHÓM - Đọc kĩ ta sẽ thấy tuy bà mẹ không xuất hiện BÀN(5p) trực tiếp nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân (1) Văn bản là 1 bức thư vật và chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ. Qua người bố gửi cho con, nhưng bức thư người bố gửi con, người đọc thấy hiện tại sao tác giả lại lấy nhan đề lên rất rõ hình ảnh người mẹ. là “ Mẹ tôi ”? a.Thái độ của bố đối với En -ri -cô. + “Giống như một nhát dao đâm vào tim bố” -> đau (1) Thái độ của người bố đối với đớn En-ri-cô qua bức thư là thái độ + “Nhớ lại điều ấy, bố không nén được cơn tức giận như thế nào? Dựa vào đâu mà đối với con” - > thái độ tức giận. em biết được? + “Con mà lại xúc phạm đến mẹ con ư?” - > Buồn (2) Lí do gì khiến ông có thái độ bã, thất vọng. ấy? + “Trong một thời gian con đừng hôn bố”, “Thà (3) Qua cách xử sự đó, người rằng bố không có con còn hơn là thấy con bội bạc bố đã dạy cho En-ri-cô bài học với mẹ” - > Thái độ nghiêm khắc. gì ? + “Việc như thế không bao giờ được tái phạm nữa”. (4)Qua đó em thấy bố của En- “Con phải xin lỗi mẹ” - > Thái độ kiên quyết. ri-cô là người như thế nào ? + Là một sự xấu hổ, nhục nhã, dấu vết của sự vong ơn bội nghĩa. - HS thảo luận. - Thái độ của người bố đối với En-ri-cô là thái độ - Đại diện nhóm trình bày. buồn bã, tức giận, kiên quyết và rất nghiêm khắc. - Lớp trao đổi.  Dạy cách ứng xử, giao tiếp với mọi người - GV thống nhất ý kiến. phải lễ phép
4. - HS tham gia nhận xét, bổ - Bố En-ri-cô là người nghiêm khắc trong việc sung giáo dục con . - GV tổng hợp , bổ sung, kết luận. Ông bố không nuông chiều xem nhẹ bỏ qua mà rất nghiêm khắc kiên quyết cảnh cáo con khi con có biểu hiện vô lễ với mẹ, thiếu kính trọng mẹ, xúc phạm đến danh dự bố mẹ trước mặt người ngoài mà người đó lại là cô giáo vị khách quý của gia đình Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP b. Hình ảnh người mẹ En-ri-cô (1) Trong truyện có những hình ảnh + “Mẹ đã thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi những chi tiết nào nói về người mẹ trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại En-ri-cô? vì nỗi lo sợ, khóc nức nở vì nghĩ rằng có thể mất (2) Em hiểu mẹ của En-ri-cô là con”. người như thế nào? + “Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc - HS Phát hiện chi tiết để tránh cho con một giờ đau đớn”. - Nhận xét - đánh giá . + “Người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể - HS tham gia nhận xét, bổ sung hi sinh tính mạng để cứu sống con”. - GV tổng hợp , bổ sung, kết luận. - > Người có tình thương con vô cùng mãnh liệt, hết lòng vì con hi sinh tất cả vì con. Đó là hình ảnh về một người mẹ thiêng liêng, biểu tượng đẹp của tình mẫu tử. Biết bao bài hát, bài thơ ca ngợi tình cảm đó HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP - Theo em điều gì đã khiến En-ri- Lí do En-ri-cô xúc động khi đọc thư bố là: - Vì bố cô xúc động khi đọc thư bố? đã nhắc lại những kỉ niệm thiêng liêng giữa mẹ và - Gọi HS trả lời miệng En-ri-cô. - Cho lớp nhận xét, sửa chữa, bổ - Thái độ nghiêm khắc, kiên quyết của bố. - sung Những lời nói chân tình, sâu sắc và xúc động của - 3 HS trình bày. bố. - Lớp trao đổi. - Và còn bởi En-ri-cô là một cậu bé biết hối lỗi, - GV thống nhất ý kiến. thấy xấu hổ trước sự sai phạm của mình. 4. Tổng kết: Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP Giữ được sự kín đáo, tế nhị -Theo em tại sao người bố không nói - En-ri-cô nhận thức sâu sắc hơn, có thời gian trực tiếp với En-ri-cô mà lại viết thư ? để suy nghĩ và đọc đi đọc lại - Viết thư tình cảm của người bố được thể hiện dễ dàng hơn, sâu sắc hơn.
5. - Em có nhận xét gì về lời lẽ, giọng - Lời văn nhẹ nhàng, tha thiết. điệu của người bố trong bức thư ? ( - Từ ngữ biểu cảm được dùng nhiều lần: lời văn , cách dùng từ ngữ ) “ En-ri-cô của bố ạ ! ”  thể hiện tinh cảm yêu mến gần gũi, chân thành. - Khái quát lại nội dung- nghệ thuật * Ghi nhớ : SGK văn bản? - Gọi HS đọc ghi nhớ. GV: Tóm lại, dưới hình thức viết thư đó là cách góp ý vừa tế nhị kín đáo, lại vừa hiệu quả. Nghệ thuật:- Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra câu chuyện: En-ri-cô mắc lỗi với mẹ. - Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp , có ý nghĩa giáo dục, thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con Ý nghĩa:- Người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình.Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc họa người mẹ tận tụy, giàu đức hy sinh, hết lòng vì con. - Tình thương yêu, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP Bài nói một trong những đoạn trích (1) Hãy chọn một đoạn trong thư của bố En- sau: ri-cô có nội dung thể hiện vai trò vô cùng lớn - Đoạn trong phần ghi nhớ. lao của người mẹ đối với con và học thuộc đoạn - Đoạn “Khi đã khôn lớn và không đó. được chở che”. (2) Nếu được gặp En-ri-cô, em sẽ tâm sự với - Đoạn “Hãy nhớ kĩ con mất mẹ”. bạn điều gì? - G cho đọc bài tập. - Gọi HS trả lời miệng - Cho lớp nhận xét, sửa chữa, bổ sung HOẠT ĐỘNG IV. VẬN DỤNG HS tham khảo đọc thơ về mẹ - nghe hát về mẹ MẸ (Trần Quốc Minh ) Lặng rồi cả tiếng con ve Con ve cũng mệt vì hè nắng oi Nhà em vẫn tiếng ạ ời Kẽo cà tiếng võng mẹ ngồi mẹ ru Lời ru có gió mùa Thu Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về
6. Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. HOẠT ĐỘNG V. TÌM TÒI, SÁNG TẠO (1) Đóng vai En ri cô em hãy viết một bức thư cho bố. (2)Hãy kể lại một sự việc lỡ gây khiến bố mẹ buồn phiền. Chọn đề tài: : đi chơi không xin phép bố mẹ, đi học về muôn để mẹ chờ đợi lo lắng, đánh nhau với em, lười học bài, kì thị bị điểm thấp Sau đó chọn một lỗi lầm nào đáng nhớ nhất rồi viết theo trình tự. - Hoàn cảnh mắc lỗi. - Kể lại sự việc diễn ra -Sự ăn năn hối lỗi của bạn thân. - Hành động sữa chữa lỗi lầm. (3) Đọc kỹ văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê. (4) Sưu tầm những câu chuyện cảm động về tình anh em TUẦN 1+ 2- TIẾT 4,5 CUỘC CHIA TAY Ngày soạn: CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ. Ngày dạy: (Khánh Hoài.) A.MỤC TIÊU 1.Kiến thức : HS hiểu được Tình cảm anh em ruột thịt thắm thiết , sâu nặng và nỗi đau khổ của nhũng đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị. - Đặc sắc nghệ thuật của văn bản. 2.Kỹ năng : Hs vận dụng: - Đọc hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật. - Kể và tóm tắt truyện. 3.Thái độ : Giáo dục lòng nhân hậu, vị tha, trong sáng cho HS.Tích hợp môi trường xã hội. 4. Phát triển năng lực: - Tự học - Tư duy sáng tạo. - Hợp tác - Sử dụng ngôn ngữ - Năng lực đọc hiểu văn bản .
7. -Năng lực sử dụng tiếng Việt và giao tiếp (qua việc thảo luận trên lớp, thuyết trình trước lớp hệ thống tác phẩm văn học). -Năng lực cảm thụ thẩm mĩ (nhận ra giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản). B. PHƯƠNG TIỆN, HỌC LIỆU - Tư liệu, hình ảnh liên quan đến bài học -Soan bài theo hướng dẫn SGK. - Phần chuẩn bị theo yêu cầu ở tiết trước. - Phiếu học tập C. PHƯƠNG PHÁP/KỸ THUẬT DẠY HỌC -Kĩ thuật động não, thảo luận: - Kĩ thuật trình bày một phút: - Kĩ thụât viết tích cực: Hs viết các đoạn văn . - PP trực quan, vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI Điều em mong muốn về gia đình của mình. Học sinh trình bày trước lớp với nội Tổ ấm gia đình rất quý giá và quan trọng đối dung: Điều em mong muốn về gia với mỗi người. Gia đình là điểm tựa vững chắc để đình của mình. ta lớn lên, là bến đỗ bình yên tràn đầy tình yêu - Tổ chức cho HS thảo luận. thương và sự đùm bọc khi ta trở về. Đó là nơi mà các thành viên trong gia đình cùng nhau chia ngọt - Quan sát, khích lệ HS. sẻ bùi, trao cho nhau niềm tin, niềm hy vọng. Tôi - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. luôn mong gia đình mình được hạnh phúc, mạnh - GV tổng hợp ý kiến. khỏe và yêu thương nhau. Quyền được hưởng hạnh phúc gia đình là một trong những quyền cơ bản của trẻ em. Nhưng thực tế xã hội cho ta thấy không ít những cuộc chia tay của bố mẹ đã trở thành những nỗi đau bất hạnh đau xót hết sức lớn lao với những đứa con Nhưng cũng trong nhũng hoàn cảnh ấy, ta lại thấy những tình cảm và tấm lòng vị tha, nhân hậu, trong sáng và cao đẹp của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào bất hạnh để khơi dậy trong lòng mỗi chúng ta: Tình cảm anh em trong sáng và biết thông cảm với những bạn có hoàn cảnh không may . Câu chuyện "Cuộc chia tay của những con búp bê", nhà văn Khánh Hoài sẽ cho ta cảm nhận điều đó. HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC I. TÌM HIỂU CHUNG Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Tác giả. - Cho Hs đọc thầm SGK. -Khánh Hoài 2. Tác phẩm:
8. (1)Nêu hiểu biết của em về Khánh -Truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con Hoài? búp bê”bđược trao giả nhì trong cuộpc thi thơ- (2) Gọi HS giới thiệu truyện ngắn văn viết về quyền trẻ em do viện Khoa học “Cuộc chia tay của những con búp bê? Giáo Dục và tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Béc- - Gọi HS trả lời câu hỏi men Thụy Điển tổ chức 1992. - HS tham gia nhận xét, bổ sung - GV giới thiệu hình ảnh, kết luận. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN Hoạt động của giáo viên-học Nội dung cần đạt sinh HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1. Đọc- Chú thích: -Học sinh đọc văn bản: Giọng đọc chậm, truyền cảm thể hiện rõ tâm - Đọc chú thích (3,4,5) SGK/26 trạng của các nhân vật, đặc biệt là Chủ đề : Cuộc chia lìa đầy xót xa cảm động của tình cảm trong sáng giữa hai anh hai anh em Thành và Thủy. em. Các sự việc chính của câu chuyện: -Giải thích từ khó ( chú thích SGK) • Bố mẹ Thành và Thủy chia tay. -H thực hiện theo y/c của G • Thành và Thủy chia đồ chơi. + H đọc liên tiếp đến hết tác phẩm.? • Thủy chia tay cô giáo và lớp học. (1) Nêu chủ đề của truyện? • Cuộc chia tay cảm động giữa hai anh em Thành (2) Liệt kê những sự việc chính của và Thủy câu chuyện 2 Thể loại: truyện ngăn (3) Xác định thể loại, phương thức - PTBĐ chính ( PTBĐ): tự sự. biểu đat chính ?Căn cứ vào nội - Văn bản nhật dụng dung, truyện thuộc văn bản gì? 3. Bố cục (4)Truyện chia làm mấy đoạn? ý -P1: Thành nghĩ về những kỉ niệm của hai anh em của từng đoạn? (Đầu giấc mơ thôi) - P2: Diễn biến cuộc chia đồ chơi .(tiếp hiếu - HS chia sẻ ý kiến với bạn thảo như vậy)
9. -Gọi HS nhận xét ý kiến của bạn? - P3:Hai anh em đến chia tay với cô giáo, các bạn cùng lớp.(tiếp tôi đi.) -GV tổng hợp - kết luận - P4: Những phút cuối cùng của cuộc chia tay giữa hai anh em.( còn lại) 4. Phân tích: a. Nhân vật và tình huống truyện Hoạt động của giáo viên-học Nội dung cần đạt sinh HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ -Nhân vật chính là hai anh em Thành và Thủy. LỚP - Truyện kể theo ngôi thứ nhất. Nhân vật xưng tôi (1) Truyện có những nhân vật trong câu chuyện chính là Thành nào? Nhân vật chính là ai? + Thế hiện tâm trạng, tình cảm, suy nghĩ nhân vật. (2) Câu chuyện được kể theo ngôi + Tăng tính chân thực và sự thuyết phục của câu thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể chuyện đối với bạn đọc -> Đây là câu chuyện do này có tác dụng gì? người trong cuộc kể lại -Tên truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê” (3)-Tên truyện có liên quan đến ý có rất nhiều ý nghĩa. nghĩa của truyện không? + Búp bê là đồ chơi của trẻ thơ, nó gợi lên sự bé bỏng, trong sáng, thơ ngây, hồn nhiên đáng yêu. - HS xung phong trả lời câu hỏi + Đằng sau những con búp bê ấy ta liên tưởng đến - Tham gia nhận xét, bổ sung hai anh em Thành và Thủy cũng trong sáng và đáng - GV tổng hợp ý kiến. yêu như thế. Hai anh em đâu có tội tình gì thế mà cũng phải chia tay. Tiêu đề đã gợi lên tình huống truyện. Một tình huống đau lòng gây sự chú ý và suy nghĩ của người đọc.Bố mẹ ly hôn, Thành và Thủy phải chia tay nhau. Câu chuyện diễn tả sâu sắc tình cảm trong sáng của hai anh em trước cuộc chia tay. Hoạt động của giáo viên-học Nội dung cần đạt sinh HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP -Thủy để lại 2 con búp bê ở bên nhau, quàng tay (1) Chi tiết nào trong truyện khiến vào nhau thân thiết, để chúng ở lại với anh mình. em xúc động nhất? Vì sao? Cảm động biết bao khi chúng ta chứng kiến tấm - HS suy nghĩ lòng nhân hậu, tốt bụng, chan chứa tình yêu thương -Xung phong trả lời câu hỏi của Thủy. Qua đó ta cũng thấy được ước mơ của -Tham gia nhận xét, bổ sung Thủy là luôn được ở bên anh như người vệ sĩ luôn -GV tổng hợp, kết luận canh gác giấc ngủ bảo vệ và vá áo cho anh Chuyển tiết 5 2. Tình anh em giữa Thành và Thuỷ.
10. Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI 1. Tình anh em giữa Thành và Thuỷ. (1)Hãy tìm các chi tiết trong truyện - Tình cảm của hai anh em để thấy hai anh em Thành, Thủy rất + Thủy đem kim chỉ ra tận sân vận động vá áo mực gần gũi thương yêu, chia sẻ và cho anh. luôn quan tâm đến nhau? Qua các + Thành giúp em học bài, chiều nào cũng đón em chi tiết trên, em có nhận xét gì về đi học về. tình anh em giữa Thành và Thuỷ? + Nắm tay nhau vừa đi vừa trò chuyện. (2)Thái độ và tâm trạng của 2 anh + Thành “Anh cho em tất”, em như thế nào khi mẹ giục chia đồ + Thủy “Em để lại hết cho anh”, đem con Vệ Sĩ chơi? Tâm trạng của 2 anh em trong để đầu gường gác cho anh ngủ. cuộc chia búp bê được diễn tả như -> Chia sẻ, giúp đỡ và quan tâm đến nhau, rất thế nào? mực gần gũi thương yêu nhau Tại sao 2 anh em lại có thái độ và => Tình cảm anh em thắm thiết, cảm động. tâm trạng đó? - Tâm trạng khi chia đồ chơi, chia tay. + Thủy: run lên bần bật, kinh hoàng đưa cặp mắt tuyệt vọng, hai bờ mi sưng mọng lên vì khóc - Tổ chức cho HS thảo luận. nhiều. - Quan sát, khích lệ HS. + Thành: cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc. - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. Nhưng nước mắt cứ tuôn ra như suối ướt đầm cả - GV tổng hợp ý kiến gối và 2 cánh tay áo. +Thuỷ: như người mất hồn, mặt tái xanh như tàu lá khóc nức lên nắm tay anh dặn dò đặt con Em Nhỏ cạnh con Vệ Sĩ - Thành: mếu máo đứng như chôn chân nhìn " HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP => Tâm trạng: buồn khổ, đau xót, bất lực . (1) Lời nói và hành động của Thủy - Sự mâu thuẫn của Thủy. khi thấy anh chia hai con bút bê Vệ + Thấy anh lấy con Vệ Sĩ và Em Nhỏ dang sang Sĩ và Em Nhỏ ra hai bên có gì mâu hai phía thì giận dữ tru tréo lên: “Sao anh ác thế?” thuẫn? = > Vì không muốn hai con bút bê chia tay nhau. (2) Thuỷ đi đến quyết định như + Thế nhưng khi thấy anh để lại hai con búp bê thế nào ? vì sao ? cạnh nhau theo ý muốn của mình Thủy lại cũng ? Làm như vậy Thuỷ đã giải quyết kê lên: “Lấy ai gác đêm cho anh” = > Đây là sự được điều gì ? còn điều gì chưa mâu thuẫn “giữa sự thật cuộc đời cay đắng và tình giải quyết được người ngọt ngào êm dịu” (Vũ Dương Quỹ) - Cách giải quyết của Thủy:
11. ? Theo em có cách nào giải quyết + Quay lại, đi nhanh về phía chiếc giường, đặt được mâu thuẫn ấy không ? con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ. -> Thuỷ giải quyết được mâu thuẫn trong lòng mình, đó là thương anh - Phát hiện chi tiết -> Điều Thuỷ chưa giải quyết được : đó là thương búp bê phải xa nhau. -Xung phong trả lời câu hỏi => Cách để giải quyết mâu thuẫn: Là gia đình Thành, Thủy bố mẹ không còn mâu thuẫn, không - Tham gia nhận xét, bổ sung li hôn nhau nữa, đoàn tụ sum vầy để cho hai anh em không phải chia tay nhau. - GV tổng hợp , bổ sung, kết luận. Lòng hi sinh vị tha của Thủy, chấp nhận thiệt thòi về mình để anh luôn có Vệ Sĩ canh gác giấc ngủ, không nỡ để hai con búp bê phải chia lìa nhau. Làm tăng thêm sự nhức nhối, nỗi xót xa về cuộc chia tay vô lí của hai anh em. Thể hiện niềm mong ước được gắn bó, niềm khao khát cháy bỏng muốn được hạnh phúc, không muốn chia lìa. Xây dựng chi tiết truyện cảm động như thế, nhà văn muốn nhắn gửi tới người đọc rằng: cuộc chia tay của các em nhỏ là rất vô lý, là không nên, không nên để nó xảy ra. ý tưởng ấy nhắc nhở những người làm cha làm mẹ. Song trên hết ý tưởng ấy muốn chia sẻ nỗi khát khao cháy bỏng của tuổi thơ: tuổi thơ phải được sống một cuộc sống hạnh phúc c. Những tấm lòng thông cảm . Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI Một số nhân vật trong câu chuyện đã có những (1)Một số nhân vật trong câu chuyện đã hành động xoa dịu nỗi đau của Thủy: có những hành động xoa dịu nỗi đau • Nhân vật Thành: nhường hết đồ chơi cho em. của Thủy. Em hãy tìm những hình ảnh, Rồi khi thấy em khóc, thành đã “đứng dậy, lấy chi tiết trong câu chuyện chứng tỏ điều chiếc khăn mặt ướt cho em”. đó. • Các bạn trong lớp: nắm chặt tay Thủy như - Tổ chức cho HS thảo luận. chẳng muốn rời. - Quan sát, khích lệ HS. • Cô giáo tặng cho Thủy một quyển sổ cùng - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. một chiếc bút máy. - GV tổng hợp ý kiến. 3.Tổng kết:* Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP - Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan - Gọi HS nêu khái quát nội dung - nghệ trọng. Mọi người hãy cố gắng bảo vệ gìn giữ, thuật văn bản?
12. -Gọi HS đọc ghi nhớ không nên vì bất cứ lí do gì làm tổn hại đến - GV khắc sâu kiến thức trọng tâm. những tình cảm tự nhiên trong sáng ấy *Ghi nhớ: SGK HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI -Giống nhau:Buồn, đau đớn, xót xa khi gia (1)Trong truyện, tâm trạng của bé Thủy đình tan vỡ và phải chia tay những thứ thân được miêu tả khi em ở nhà và khi em đến thuộc, xa thầy cô bạn bè. chào cô giáo cùng các bạn. Em thấy -Khác nhau: Thủy có những nét tâm trạng giống và + Ở nhà: Thủy cố kìm nén những giọt nước khác nhau như thế nào giữa hai khung mắt, em như người mất hồn, loạng choạng cảnh này? bám vào cánh tay anh. - Tổ chức cho HS thảo luận. + Ở trường: không kìm được giọt nước mắt - Quan sát, khích lệ HS. mà khóc nức nở vì em biết từ nay em không - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. còn được đến trường để học, không còn được - GV tổng hợp ý kiến. gặp bạn bè và cô giáo.: HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP . (2) Việc đưa vào đoạn văn miêu tả - Đây là tình huống có tính chất đối lập giữa buổi sáng vui nhộn trong khi 2 anh ngoại cảnh và nội tâm con người. em rất buồn có ý nghĩa gì ? + Ngoại cảnh tất cả vẫn rất bình thường, mọi (3). Em hãy giải thích vì sao khi dắt tay người vẫn tuôn theo nhịp sống đều đặn cảnh Thủy ra khỏi trường, Thành lại: “kinh vật thậm chí còn rất đẹp “nắng vẫn vàng ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình ươm”. thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên + Nội tâm của hai anh em đang phải chịu cảnh vật”? đựng sự mất mát quá lớn: sự đổ vỡ của gia - HS suy nghĩ đình, cõi lòng tan nát. -Xung phong trả lời câu hỏi - Tăng thêm sự bơ vơ, lạc lọng, cô đơn của - Tham gia nhận xét, bổ sung hai tâm hồn trẻ thơ, nỗi đau không người chia -GV tổng hợp, kết luận sẻ, chỉ mình hai anh em chịu đựng. HOẠT ĐỘNG IV. VẬN DỤNG Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP (1) Đọc phần đọc thêm SGK. Qua câu chuyện, tác giả đã đề cập đến những (2) Qua câu chuyện này, tác giả đã đề quyền cơ bản của trẻ em. cập đến những nội dung nào về quyền • Quyền được cha mẹ yêu thương, chăm sóc, của trẻ em-Xung phong trả lời câu hỏi được sống trong một gia đình hạnh phúc.
13. - Tham gia nhận xét, bổ sung • Quyền được đến trường học tập. - GV tổng hợp ý kiến. HOẠT ĐỘNG V. TÌM TÒI, MỞ RỘNG 1.Tìm đọc những thông tin nói về quyền trẻ em. Cùng bình luận với người thân/ bạn bè về quyền thực hiện quyền trẻ em. 2.Viết bài nêu suy nghĩ về tình gia đình? 3. Chuẩn bị văn bản tiếp theo câu hỏi SGK.