Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 46: Văn bản "Đồng chí"

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 46: Văn bản "Đồng chí"

1. Kim Lan
2. Nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p gian khæ biÕt bao! D©n téc ViÖt Nam cha kÞp hëng niÒm vui cña ®éc lËp tù do th× l¹i ph¶i gång m×nh cho mét cuéc chiÕn míi. Tõ nh÷ng lµng quª ViÖt, bao thÕ hÖ ngêi con yªu níc lªn ®êng ra trËn. Hä tõ bá tÊt c¶, nÐn t×nh riªng ®Ó ®i theo tiÕng gäi cña non s«ng ®Êt níc. Cã biÕt bao bµi th¬ ra ®êi trong hoµn c¶nh khèc liÖt cña cuéc chiÕn, viÕt vÒ hä, nãi giïm hä nh÷ng ®iÒu mµ hä gi÷ kÝn trong lßng. Kim Lan
3. ChÝnh H÷u tõ ngêi lÝnh Trung ®oµn Thñ ®« trë thµnh nhµ th¬ qu©n ®éi. Th¬ cña «ng hÇu nh chØ viÕt vÒ vÒ ngêi lÝnh vµ hai cuéc kh¸ng chiÕn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng t×nh c¶m cao ®Ñp cña ngêi lÝnh, nh t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi, t×nh quª h¬ng, sù g¾n bã gi÷a tiÒn tuyÕn vµ hËu ph¬ng Kim Lan
4. Kim Lan
5. I.Tìm hiểu về tác giả và hoàn cảnh ra đời bài thơ 1.Tác giả: Chính Hữu tên khai sinh là Trần Đình Đắc (1926 - 2007) quê ở Hà Tĩnh. Năm 1946 ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và hoạt động trong quân đội trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ. Ông làm thơ từ năm 1947 và hầu như chỉ viết về người lính và chiến tranh. Kim Lan
6. I.Tìm hiểu về tác giả và hoàn cảnh ra đời bài thơ 2. Hoàn cảnh ra đời bài thơ: ChÝnh H÷u cïng ®¬n vÞ tham gia chiÕn ®Êu trong chiÕn dÞch ViÖt B¾c (thu ®«ng 1947). Nhµ th¬ ChÝnh H÷u khi Êy lµ chÝnh trÞ viªn ®¹i ®éi thuéc Trung ®oµn Thñ ®«. Trong chiÕn dÞch Êy, còng nh nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn, bé ®éi ta cßn hÕt søc thiÕu thèn nhng nhê tinh thÇn yªu níc, ý chÝ chiÕn ®Êu vµ t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi hä ®· vît qua tÊt c¶ ®Ó lµm nªn chiÕn th¾ng. Sau chiÕn dÞch ViÖt B¾c, ChÝnh H÷u viÕt bµi th¬ §ång chÝ vµo ®Çu n¨m 1948, t¹i n¬i «ng ph¶i n»m ®iÒu trÞ bÖnh. Bµi th¬ lµ sù thÓ hiÖn nh÷ng t×nh c¶m tha thiÕt, s©u s¾c cña t¸c gi¶ víi nh÷ng ngêi ®ång chÝ, ®ång ®éi cña m×nh. Kim Lan
7. II- Tiếp xúc văn bản Kim Lan
8. Đồng chí Kim Lan
9. Thể loại và bố cục: Bµi th¬ theo thÓ tù do, cã 20 dßng, chia lµm 3 ®o¹n. C¶ bµi th¬ tËp trung thÓ hiÖn vÎ ®Ñp vµ søc m¹nh cña t×nh ®ång chÝ ®ång ®éi, nhng ë mçi ®o¹n, søc nÆng cña t tëng vµ c¶m xóc ®îc dÉn d¾t ®Ó dån tô vµo nh÷ng dßng th¬ g©y Ên tîng s©u ®Ëm. Kim Lan
10. Quê hương anh nước mặn, đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, LÝ gi¶i vÒ c¬ së cña t×nh Súng bên súng, đầu sát bên đầu, ®ång chÝ Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ Đồng chí! Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi. Áo anh rách vai BiÓu hiÖn cña t×nh ®ång chÝ vµ Quần tôi có vài mảnh vá søc m¹nh cña t×nh c¶m Êy. Miệng cười buốt giá Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Bøc tranh ®Ñp vÒ t×nh ®ång chÝ Đầu súng trăng treo. Kim Lan
11. III- Đọc - Hiểu văn bản 1. Cơ sở hình thành tình đồng chí: Quê hương anh nước mặn, đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Hai câu thơ đối nhau rất chỉnh - Những người lính đều là Chung cảnh những người nông ngộ, chung giai dân từ các miền quê cấp. nghèo khó. Kim Lan
12. Kim Lan
13. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Súng bên súng, đầu sát bên đầu, Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ Đồng chí ! Từ đôi chỉ hai người- hai đối tượng chẳng thể tách rời nhau Hình ảnh thơ cụ thể, giản dị mà gợi cảm . Những người lính về bên nhau theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc.Từ Họ những có chung phương mục trời đích tuy lí tưởng.chẳng quenTình đồngnhau chí được nhưngnảy sinh cùng từ việcđồng cùng điệu chung trong nhiệmnhịp đập vụ củachiến đấu, sự chantrái hoà, tim, gắncùng bó tham chia giasẻ vớichiến nhau đấu, những giữa vuihọ buồn gian khổđã nảy nở một thứ tình cảm cao đẹp: Tri kỉ Kim Lan
14. Kim Lan
15. Đồng chí! HaiCâu tiếngthơ "Đồnggiống nhưchí" mộtđượcnét táchnhấn, riêngmột thànhkhoảng một lặng dòngtrong thơâm vớinhạc âm diễnđiệu tảlắngsự sâuthiêng là mộtliêng dụngđằm ý sâu,nghệtha thuậtthiết của tình đồng chí. + Gợi lại cảm xúc của đoạn thơ đoạn thơ trên + Mở ra cảm xúc cho đoạn thơ sau tạo nên mạch cảm xúc thống nhất. Kim Lan
16. 2.Biểu hiện của tình đồng chí và sức mạnh của tình cảm ấy: Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không mặc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính Họ chia sẻ cùng nhau những niềm vui, nỗi Người này nói hộ lòng người kia -> buồn qua những câu chuyện tâm tình nơi quê Hiểu những tâm tư nỗi lòng của nhau nhà Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc họ đã lên Hình ảnh hoán dụ – Biểu tượng cho quê hương – đường đi chiến đấu với thái độ cương quyết dứt Người lính ra đi cứu nước để lại sau lưng mình tất khoát, không để tình cảm riêng tư lấn át chi phối cả, và quê hương vẫn luôn dành cho người lính tình cảm nhớ thương. Và chính đó là nguồn động viên to lớn đối với người lính Kim Lan
17. Kim Lan
18. Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi. Áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Miệng cười buốt giá Chân không giày KÓ sao xiÕtHä nh ÷chiang gian sÎ cïng khæ mµ ngêi lÝnh ph¶i tr¶i qua trong chiÕn ®Êu. Nãi vÒ c¸i gian khæ cñaNhững ngêi lÝnhchi tiếttrong chân kh¸ng thực chiÕn không chèng nhau nh÷ng gianhề tô vẽ. Đó là những chi tiết từ Ph¸p, ta nhínan, ®Õn vÊt c¸i v¶, rÐt xÐ thÞt da trong bµi Lªn CÊm S¬n cña Th«i H÷u: hiện thực của cuộc sống người Cuéc ®êi giãthiÕu bôi thèn pha s n¬i¬nglính. m¸u Qua đó ta hiểu được cuộc §ît rÐt baochiÕn lÇn xÐ tr thÞtêng. da sống khổ cực, thiếu thốn của Khu«n mÆt ®· lªn mµu tËtngười bÖnh lính nhí ®Õn c¸i ¸c nghiÖt cña bÖnh sèt rÐt trong T©y TiÕn cña Quang Dòng: T©y TiÕn ®oµn binh kh«ng mäc tãc Qu©n xanh mµu l¸ d÷ oai hïm.Kim Lan
19. Thương nhau tay nắm lấy bàn tay. T×nh ®ång chÝ, ®ångCách ®éi g¾nbiểu bã lộ tình thương yêu không ồn ào mà thấm thía. Trong buốt giá gian lao, những bàn tay tìm keo đếns¬n đểlµ søctruyền cho nhau hơi ấm, truyền cho nhau m¹nhniềm ®Ó tin,gióp truyền ng- cho nhau sức mạnh để vượt qua êi lÝnhtất cả,®i ®Õn đẩy lùi gian khổ. Những cái nắm tay ấy đã th¾ngthay lîi cho cuèi mọi lời nói. Câu thơ ấm áp trong ngọn lửa cïng.tình cảm thân thương! Kim Lan
20. 3.Bức tranh đẹp về tình đồng chí: Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. + Gợi ra hình ảnh thực: Trong đêm khuya người lính cầm súng đứng gác họHình chỉ có ảnh súng người và trăng cầm làm súng bạn -đứngĐêm càng gác khuyatrong có một cảm đêm giác như trăngtrăng, càng hoàn thấp cảnh xuống khắc và ánh nghiệt trăng dường như treo trên đầu mũi súng.- Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới -> Tư + Hình ảnh biểu tượng: ¸nh trăng tượng trưng cho cuộc sống yên lành,chothế đất hiên nước ngang quª hương. thái độ Súng bình tượng thản, trưng ung cho dung. chiến đấu.Họ sát Người lính cầmcánh súng bên là đểnhau bảo vớivệ chomột cuộc tâm sống thế ấy. hoàn Đó là toàn mục đích,chủ là lý tưởngđộng: cao đẹp Chờ của giặc.người lính. + Vẻ đẹp tâm hồn của người lính: Tuy cầm súng chiến đấu nhưng tâm hồn người lính không hề chai sạn. Họ vẫn thả hồn mình rung động trước vẻ đẹp của ánh trăng khuya. Đó là tâm hồn bay bổng lãng mạn, đầy chất thơ. Kim Lan
21. ChÝnh H÷u ®· tõng nãi Ên tîng vµ suy nghÜ cña m×nh : “§Çu sóng tr¨ng treo”, ngoµi h×nh ¶nh, bèn ch÷ nµy cßn cã nhÞp ®iÖu nh nhÞp l¾c cña mét c¸i g× l¬ löng ch«ng chªnh, trong sù b¸t ng¸t. Nã nãi lªn mét c¸i g× l löng ë rÊt xa chø kh«ng ph¶i lµ buéc chÆt. Suèt ®ªm vÇng tr¨ng ë bÇu trêi cao xuèng thÊp dÇn vµ cã lóc nh treo l¬ löng trªn ®Çu mòi sóng. Nh÷ng ®ªm phôc kÝch chê giÆc, vÇng tr¨ng ®èi víi chóng t«i nh mét ngêi b¹n; rõng hoang s¬ng muèi lµ mét khung c¶nh thËt. Kim Lan
22. Tổng kết Hình ảnh người lính: + Đó là những anh bộ đội xuất thân từ nông dân. Họ đã sẵn sàng bỏ lại những gì quý giá nhất thân thiết nhất nơi làng quê ra đi vì nghĩa lớn + Họ đã trải qua những gian lao thiếu thốn tột cùng, nhưng từ những gian lao vất vả ấy tình đồng chí thêm nồng đượm thắm thiết + ở người lính có một tình đồng chí đồng đội gắn bó keo sơn, thiêng liêng cao cả. Và tình cảm ấy đã gắn kết họ lại thành một khối thống nhất để họ có đủ sức mạnh vững tin chiến đấu chống lại kẻ thù. Nghệ thuật: - Bài thơ giàu hình ảnh, cảm xúc dồn nén ngôn ngữ cô đọng hàm súc - Bút pháp hiện thực hoà quyện với bút pháp lãng mạn - Chi tiết thơ chân thực Kim Lan
23. Luyện tập Kim Lan
24. Kim Lan