Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 103: Các thành phần biệt lập (Tiếp theo) - Lương Thị Lệ Oanh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 103: Các thành phần biệt lập (Tiếp theo) - Lương Thị Lệ Oanh

1. Giáo viên thực hiện: Lơng Thị Lệ Oanh
2. Kiểm tra bài cũ Thế nào là thành phần biệt lập của câu? Có những thành phần biệt lập nào đã học? Nêu khái niệm các thành phần đó?
3. Tieỏt 103 ( Tiếp theo)
4. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) I- Thành phần gọi - đáp. 1.- Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở 1. Ví dụ: đâu mà nghe rát thế không? 2.Nhận xét: 2.- Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nớc xuống chõng hỏi. Một ng- -Thành phần biệt lập. ời đàn - Đợcdùng để tạo lập hoặc bà mau miệng trả lời: để duy trì quan hệ giao - Tha ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. tiếp. -Từ ngữ dùng để gọi: Này thành phần - Từ ngữ dùng để đáp: Tha ông biệt lập -Từ ngữ đợc dùng để tạo lập cuộc thoại: Này - Từ ngữ đợc dùng để duy trì cuộc thoại: Tha ông
5. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) • BT1: Tìm thành phần gọi - đáp trong đoạn trích và cho biết từ nào đợc dùng để gọi, từ nào đợc dùng để đáp. Quan hệ giữa ngời gọi và ngời đáp là quan hệ gì (trên- dới hay ngang hàng, thân hay sơ)? - Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy,chốc nữa họ vào thúc su, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Ngời cứ ốm rề rề nh thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn. - Vâng, cháu cũng đã nghĩ nh cụ. Nhng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã.Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì. (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
6. *Tạo lập cuộc thoại (Nội dung tuỳ chọn) - HS1: lời thoại có thành phần gọi - đáp dùng để tạo lập cuộc thoại với HS 2 - HS2: lơì thoại có thành phần gọi - đáp dùng để duy trì cuộc thoại với HS 1.
7. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) I- Thành phần gọi - đáp a. Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và II- Thành phần phụ chú cũng là đứa con duy nhất của anh, cha đầy một tuổi. 1. Ví dụ: b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng 2.Nhận xét: buồn lắm. - Bổ sung, giải thích thêm c. Cô bé nhà bên (có ai ngờ) một số chi tiết cho nội Cũng vào du kích dung chính của câu. Hôm gặp tôi vẫn cời khúc khích Mắt đen tròn (thơng thơng quá đi thôi). Nhận xét: - Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội dung chính của câu. - Nêu thái độ, tâm trạng, kèm theo lời nói của ngời nói, của nhân vật. - Nêu xuất xứ của lời nói, văn bản,
8. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) I- Thành phần gọi - đáp. • Xác định thành phần phụ chú -Thành phần biệt lập đợc trong những ví dụ sau: dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao 1.Chúng tôi, mọi ngời - kể cả anh, đều tiếp. tởng con bé sẽ đứng yên đó thôi. II- Thành phần phụ chú ( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lợc ngà) - Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội 2. Vờn nhà ông có rất nhiều loại cây ăn dung chính của câu. quả: na, ổi, xoài,
9. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) I- Thành phần gọi - đáp. a.Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa -Thành phần biệt lập đợc con duy nhất của anh, cha đầy một tuổi. dùng để tạo lập hoặc để (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lợc ngà) duy trì quan hệ giao tiếp. b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn II- Thành phần phụ chú lắm. - Bổ sung, giải thích thêm (Nam Cao, Lão Hạc) một số chi tiết cho nội c. Cô bé nhà bên (có ai ngờ) dung chính của câu. Cũng vào du kích - TPPC thờng đợc đặt Hôm gặp tôi vẫn cời khúc khích giữa hai dấu gạch ngang, Mắt đen tròn (thơng thơng quá đi thôi). hai dấu phẩy, hai dấu ( Giang Nam, Quê hơng) ngoặc đơn hoặc giữa một d.Chúng tôi, mọi ngời - kể cả anh, đều tởng con bé sẽ dấu gạch ngang với một đứng yên đó thôi. dấu phẩy, sau dấu hai ( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lợc ngà) chấm đ. Vờn nhà ông có rất nhiều loại cây ăn quả: na, ổi, III- Luyện tập xoài,
10. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) 1.Bài tập 2 (SGK) Tìm thành phần gọi - đáp trong câu ca dao và cho biết lời gọi - đáp đó hớng đến ai . Bầu ơi thơng lấy bí cùng, Tuy rằng khác giống nhng chung một giàn. Bầu, bí : thành phần gọi- đáp có tính chất chung chung, không hớng đến riêng một ai mà hớng đến tất cả con ngời cùng tồn tại trong một cộng đồng xã hội. (baàu, bớ, giaứn-> aồn duù: chổ nhửừng ngửụứi trong cuứng moọt nửụực, tuy là những con ngời khác dòng họ nhửng cuứng daõn toọc, cuứng truyeàn thoỏng lũch sửỷ )
11. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) Bài tập số 3, 4 (SGK) Tìm thành phần phụ chú trong đoạn trích và cho biết chúng bổ sung cho điều gì và liên quan đến những từ ngữ nào trớc đó? b) Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hoà bình, công bằng và công lí. Những ngời nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này - các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những ngời mẹ - gánh một trách nhiệm vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà chúng ta để lại cho các thế hệ mai sau sẽ tuỳ thuộc vào những trẻ em mà chúng ta để lại cho thế giới ấy. (Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
12. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) 3. Bài tập số 5 (SGK) Tuoồi treỷ phaỷi hửụựng tụựi tửụng lai, tuoồi treỷ Vieọt Nam cuừng theỏ! Tửụng lai – ủoự laứ nhửừng gỡ chửa coự hoõm nay. Thanh nieõn muoỏn ủaùt ủửụùc moọt tửụng lai tửụi saựng thỡ phaỷi nỗ lửùc ngay tửứ baõy giụứ, baống vieọc chuaồn bũ cho mỡnh moọt haứnh trang tinh thaàn vửừng chaộc- ủoự laứ tri thửực, kú naờng , thoựi quen , ủeồ thanh nieõn coự theồ tửù tin trửụực maùng thoõng tin toaứn caàu, trửụực sửù ủoứi hoỷi cuỷa hoọi nhaọp kinh teỏ theỏ giụựi vụựi tớnh kổ luaọt vaứ cửụứng ủoọ lao ủoọng cao. Muoỏn vaõy, thanh nieõn phaỷi tieõn phong trong hoùc taọp vaứ hoùc taọp coự hieọu quaỷ, kũp thụứi vaọn duùng tri thửực aỏy vaứo sửù nghieọp coõng nghieọp hoựa, hieọn ủaùi hoựa ủaỏt nửụực. Vaứ cuừng chổ coự nhử vaọy, thanh nieõn mụựi xửựng ủaựng laứ muứa xuaõn vúnh cửỷu cuỷa nhaõn loaùi!
13. CÂU HỎI GHẫP ĐễI Mỗi thành phần biệt lập trong cỏc cõu văn sau đều cú tỏc dụng đối với việc diễn đạt nội dung ý nghĩa của cõu. Hóy nối mỗi dũng của cột trỏi với một dũng của cột phải sao cho phự hợp. a. Bỏc ơi, cho chỏu hỏi 1.Khẳng định thỏi độ chợ Đụng Ba ở đõu ? tin cậy b. Võng, chỏu cũng đó 2. Duy trỡ quan hệ nghĩ như cụ ! giao tiếp c. Chắc chắn tụi sẽ trở lại 3. Tạo lập quan hệ giao tiếp
14. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) 1 c ả m t h á n 2 p h ụ c h ú 3 t ì n h t h á i 4 g ọ i đ á p t h à n h p h ầ n b i ệ t l ậ p TrênChaoƠi nhchiếcững ôi! chặng xeMong vận đ nhớ!tảiờng Ôidài mong 50, 60 nhớ km, Ngẫm ra thì tôi chỉ nói cho sớng miệng tôi chúngMộtTa ta cầm cánhchỉ lái gặp chim đi câyđây thu dừa: lạc dừacuối xiêmngàn. thấp lè tè, dừa nếp lơ lửng giữa trời, dừa lửa lá (Chế Lan Viên)(Tô Hoài) đỏ, (Tố Hữu)
15. Tieỏt 103 Các thành phần biệt lập ( Tiếp theo) I- Thành phần gọi - đáp. -Thành phần biệt lập đợc dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp. Các thành phần biệt lập II- Thành phần phụ chú - Bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội Thành phần Thành phần Thành phần Thành phần dung chính của câu. tình thái cảm thán gọi - đáp phụ chú - TPPC thờng đợc đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc đơn hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy, sau dấu hai chấm
16. về nhà -Ôn lại các thành phần biệt lập -Làm bài tập 5 -Chuẩn bị bài: Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của LaPhongTen